روش ها و مراحل فرآوری پسته

در این محتوا به بررسی روش های فرآوری پسته می پردازیم …

کاشت پسته در ایران سابقه ای طولانی دارد، در دو دهه اخیر استفاده از ماشین آلات در سیستم های فرآوری برای سرعت بخشیدن به انجام عملیات بعد از برداشت پسته، بسیار متداول شد. در اصل باید گفت که یک سیستم فرآوری، گروهی از ماشین ها و دستگاه های به هم پیوسته است که عملیات آنها شامل : 

پوست گیری، تمیز کردن، خشک کردن و نیز درجه بندی محصول می باشد.

قبل از برداشت محصول، آلوده شدن درصدی از دانه های پسته وجود دارد، که علت آن ممکن است مسائلی مربوط به آب و هوا، ژنتیک گیاه پسته، نحوه مدیریت باغ  و نیز زمان برداشت محصول باشد. در مورد سیستم فرآوری باید گفت که، به جز حذف بسیاری از دانه های پسته آلوده، می تواند مانع از آلوده شدن دانه های سالم شود. ترتیب استفاده از ماشین آلات نکته قابل توجهی است که باعث بالا بردن راندمان مجموعه فرآوری شود.

سیستم های عملیات بعد از برداشت پسته شامل سه گروه می شود:

• روش های غیر مکانیزه : 

در این سیستم به علت کم بودن حجم کار، به واحد های سنتی یا خانگی معروفند. در اکثر مواقع تنها از دستگاه چرخ پوست گیری استفاده می شود و استفاده از دستگاه های فرآوری بسیار کم است. باقی مانده کارها را با استفاده از وسایل ابتدایی و به صورت دستی و توسط کارگران انجام می شود.

• روش های نیمه مکانیزه :

در این سیستم به این صورت است که در محل، دستگاه هایی به حالت خطوط فرآوری مستقر است که کار آنها پوست گیری، تمیز کردن و آماده سازی پسته است. در انتهای خطوط فرآوری دستگاه های نم گیری هستند که پسته بعد از عبور از آن، در سطح گسترده ای و در زیر نور آفتاب پهن می شود.

• روش های تمام مکانیزه :

در این سیستم شیوه خشک کردن محصول با روش های نیمه مکانیزه متفاوت است. دستگاه های خشک کن در این سیستم ها فقط برای خشک کردن محصول کاربرد دارد.

 

 

مراحل و دستگاه های مورد استفاده در فرآوری پسته :

مرحله اول پوست گیری :

پوست گیری اولین مرحله فرآوری پسته است. در آغاز هر سیستم فرآوری دستگاه های پوست گیری با گنجایشی بین ۱ تا ۱۰ تن در ساعت در مدل های مختلف طراحی شده اند.

عملیات پوست گیری در سریع ترین حالت اجرا می شود. روش پوست گیری می تواند نقش مهمی در جدا کردن پسته هایی که ممکن است مشکوک به آلودگی، به آفلاتوکسین و دانه های نارس و کال، نیز داشته باشند. پوست روئی بعضی از پسته ها دارای شکاف است، مانند پسته های زود خندان، که این نوع پسته ها پوست خود را به راحتی از دست نمی دهند، پس باید روش پوست گیری طوری باشد که این دانه ها، پوست خود را حفظ کنند، که این روش در کم کردن دانه های آلوده و همچنین کم کردن میزان آفلاتوکسین در محصول نهایی می تواند نقش مهمی داشته باشد. این مسئله بسیار مهم است که نداشتن استاندارد و تنظیم نبودن دستگاه های پوست گیر، باعث شکسته شدن و مغز شدن دانه ها و همچنین بالا رفتن ضایعات این محصول گردد.

 دستگاه های پوست گیری پسته، شامل :

پوست گیری فلزی – پوست گیری لاستیکی

۱- پوست گیر فلزی : 

این نوع دستگاه، حاوی یک توپی دوار است که شامل دو نوع پوست گیر برشی و پوست گیر سایشی هستند.

• پوست گیر برشی : 

در این نوع پوست گیری، توسط وسیله ای تیز، پوست پسته از آن جدا می شود. در ایران استفاده از پوست گیرهای برشی کاربرد بسیاری دارد، زیرا برداشت پسته به صورت خوشه ای انجام می شود. پوست گیری در این دستگاه به این صورت است که پوست پسته توسط  پیچ های شش گوشی که بر روی یک استوانه فلزی نصب شده اند، بریده شده و یا پوست آنها با مالش به سطح استوانه ای که توسط نوارهایی که بر روی محیط استوانه جوش داده شده، جدا شده و از قسمت پشت دستگاه خارج می شوند. در نهایت پسته های پوست شده از قسمت جلوی دستگاه خارج شده و نیز پوست  نشده ها با گردش استوانه به سمت عقب می روند. ایجاد صدمات مکانیکی در این روش زیاد است، که از حاصل آن، در مراحل بعدی حساسیت محصول نسبت به آلودگی زیاد می شود.

• پوست گیری سایشی :

در این نوع پوست گیری، پوست پسته توسط ساییدن شدن با سطحی زبر، جدا می شود. این روش برای دانه های پسته بسیار مناسب است، به این دلیل که خوشه ها پسته باعث ساییده شدن سطح ساینده و کاهش کارایی آن می شود.

۲- پوست گیری لاستیکی :

این نوع دستگاه حاوی یک توپی بزرگ دوار است، که به جای پیچ از لاستیک های قوی بهره گرفته شده و در زمان کار ضربه ای به پسته ها وارد نمی شود. پوست گیر لاستیکی در حذف آفلاتوکسینی که از باغ وارد شده نقش مهمی  دارد، زیرا بیشتر پسته های شکاف خورده  و نیز پسته های آسیب دیده توسط پرندگان، آفت و خشک شده ها را پوست گیری نمی کند.

 

 

مرحله دوم شستشو و تمیز کردن :

بلافاصله پسته ها را پس از پوست گیری شسته و تمیز کرد، به دلیل اینکه پوست استخوانی آنها از پوست های باقی مانده و شیره گیاهی پاک شود. تمیز کردن و آماده سازی پسته بعد از چرخ پوست گیری، به کمک نوارهای نقاله، انتقال پسته انجام می شود. دستگاه آشغالگیر با جدا کردن پوست هایی که با محصول از چرخ بیرون آمده اند را قبل از تانک شناوری از داخل بار اضافی به تانک جلوگیری می کند، که این کار باعث افزایش راندمان تانک می شود.

عملکرد تانک شناور به این گونه است که، با شناور کردن پسته های پوست گیری شده، می توان دانه های سبکی که در سطح آب شناور است را از محصول نهایی جدا کرد. 

مرحله سوم گوگیر است :

گوگیر های غلتکی بیشترین کارایی را در بین انواع گوگیر ها دارد، و عملکرد آن اینگونه است که پسته هایی که به هر علتی پوست نشده اند را جدا می کند. پس از نم گیری ، استفاده از این دستگاه بیشترین کارایی را دارد. باید گفت که استفاده از دستگاه گوگیر قبل و بعد از نم گیری، باید صورت بگیرد.

مرحله چهارم نم گیری است :

درصدی که باعث کاهش رطوبت پسته می شود، به طول نم گیری و سرعت انتقال پسته بستگی دارد. با توجه به حجم کار، برای کاستن مقدار بیشتر رطوبت می شود زمان آبگیری را با بستن قسمت خروجی نم گیر، زیاد کرد. نم گیرها می توانند باعث افزایش کارایی دستگاه خشک کن و استفاده به صرفه از انرژی گرمایی شوند، به این طریق که می تواند آب سطح ناشی از شستشوی پسته ها را تبخیر کند.

مرحله پنجم جداسازی پسته های ریز می باشد:

به کمک غربال می شود پسته های ریزی که مشکوک به آلودگی و آفلاتوکسین است را از پسته های معمولی حذف کرد.

مرحله ششم حذف پسته های پوک :

در تانک شناور ممکن است بعضی از پسته های پوک جداسازی نشده باشند، که می توان در این مرحله توسط حوض خشک جداشون کرد. در این روش پسته های سبک در حوض خشک توسط سینی ها لغزان و توسط جریان هوا، جدا می شود. 

مرحله هفتم جدا کردن پسته های دهان بسته :

به وسیله خندان جدا کن، جدا کردن پسته های دهان بسته از پسته های خندان می توان گفت که کمک شایانی به افزایش کارایی نوار بازبینی کرده است.

مرحله هشتم نوار بازرسی :

پسته های لکه دار خصوصیات وزنی مشابهی با پسته های سالم دارند، که در دستگاه های مکانیکی قابل جدا سازی نبوده اند که این مشکل از طریق بازرسی چشمی انجام می شود. 

و در نهایت مرحله نهم خشک کردن محصول می رسد:

در این مرحله رطوبت پسته را به زیر ۶ درصد می رسانند. در مقدار آفلاتوکسین نهایی، زمان خشک کردن تا رسیدن به این حد رطوبتی، نقش مهمی دارد. بنابراین مقدار آفلاتوکسین افزایش پیدا نمی کند تا وقتی که رطوبت پسته زیر این حد قرار داشته باشد. پس محصول نیمه خشک را در سیستم های نیمه مکانیزه، در سطح های سیمانی و یا موزاییکی، در زیر آفتاب به صورت تک لایه قرار داده تا به طور کامل خشک شود. زمان خشک شدن معمولا یک و نیم تا دو روز می تواند باشد. 

ناگفته نماند که در روش سیستم های مکانیزه محصول را تا خشک شدن کامل در خشک کن هایی با هوای داغ، حرارت می دهند.

 

 فروشگاه ایران پسته، بهترین شرکت صادر کننده پسته، با ارائه محصولاتی با قیمت مناسب و کیفیت بی نظیر همیشه در کنار شماست.

 با ورود به سایت ایران پسته، شما می توانید علاوه بر مشاهده بهترین انواع پسته، از قیمت پسته احمد آقایی، قیمت پسته اکبری و نیز قیمت پسته بادامی مطلع شوید.